Foto's van Geyikbayiri

Open in picasa

Unfinished business

"Unfinished business", zo wordt het door een Brit die we in Geyikbayiri ontmoet hebben genoemd. Wij noemen het meestal een project. Een project is een route waarin je al één of meerdere pogingen gedaan hebt, maar waarbij je er nog niet in geslaagd bent om hem in één keer te klimmen. Zowel Esther als ik hebben nog een aantal openstaande projecten die we graag zouden afronden voordat we Geyikbayiri verlaten. Voor Esther zijn dat de routes met de namen Bartabas (7a), Sun Express (7a) en Seek and Destroy (7a). Voor mij zijn dat de routes Pathfinder (7b) en Powerslave (7b).
We willen Turkije over ongeveer een week verlaten. De komende dagen moeten er dus nog een paar serieuze pogingen gedaan worden. Hopelijk zorgt de datum van vertrek voor motivatie om net even die extra inspanning te leveren die nodig is om deze routes te klimmen. En wat als we de routes niet kunnen afronden? Dan komen we gewoon later nog eens terug in Turkije.
Want Unfinished business has to be finished.

Pieter

Afscheid van Mari en Isak

Sinds ons vertrek uit Nederland hebben we veel mensen ontmoet - de meeste mensen
spraken we maar enkele keren, maar op Kalymnos hebben we een stel ontmoet dat we 6 weken lang regelmatig zagen. Deze week hebben we afscheid van ze genomen.
Mari en Isak komen uit Noorwegen en ze hebben 8 maanden de tijd om te reizen. In augustus zijn ze per zeilboot vertrokken vanuit Noorwegen naar Spanje. Plan was om helemaal naar Kalymnos te zeilen, maar omdat ze slechts maatjes op een boot van anderen waren, hadden ze weinig invloed op het tempo van de boot. Na 3 maanden werd Spanje bereikt en omdat het nog wel even zou duren voor Kalymnos in zicht kwam, zijn ze toch maar aan wal gegaan om te klimmen in El Chorro. Vervolgens hebben ze het vliegtuig naar Kalymnos genomen.
Omdat we ongeveer hetzelfde niveau klimmen, kwamen we ze regelmatig tegen. Leuk was dat Mari een ontzettende doorzetter is - één bepaalde route heeft ze na 11 pogingen eindelijk kunnen uitklimmen! Heel toevallig zouden vrienden van hen in december naar Geyikbayiri gaan en omdat wij er erg positief over waren, besloten ze óók naar Geykbayiri te gaan. Ook hier hebben we enkele dagen samen geklommen. Afgelopen maandag hebben we afscheid genomen. Heel gek - je kent mensen 6 weken, ziet elkaar bijna dagelijks en dan ineens zijn ze 'weg'. Ze zijn nu in Israël om oude vrienden van Isak te bezoeken. Ze hebben geen blog ofzoiets, dus we kunnen ze niet 'volgen' en dat vind ik best jammer. Wellicht gaan we ze eens opzoeken in Noorwegen - het klimmen schijnt daar erg goed te zijn...Misschien als start van een nieuw reisjaar door het noorden en midden van Europa ;-)

Esther

Gear-review: Cu at the wall, een 'zekerbril'

Al bijna een jaar zijn we in het bezit van een 'CU at the wall'. Een bril die het de zekeraar een stuk makkelijker maakt om de klimmer te volgen. Omdat het een zogenaamde prismabril is, kun je gewoon rechtdoor kijken, terwijl je ziet wat de klimmer boven je doet. Door deze zekerbril hoef je niet je hoofd helemaal achter je nek te leggen. Er zit een koordje aan zodat je hem om je nek kunt hangen als je weer even 'gewoon' om je heen wilt kijken.

Wij hebben er al veel plezier gehad van deze bril. Het is ideaal als de klimmer een sterk overhangende route klimt of als je dicht op de wand moet staan. Het is een erg licht brilletje en je kunt hem ook voor je gewone bril of je zonnebril plaatsen. Het is in het begin misschien even wennen omdat je gezichtsveld kleiner is, vooral als de klimmer nog onder in de route zit. Maar als de klimmer op enkele meters hoogte zit dan heb je prima zicht. We kunnen hem iedereen aanraden.

Je kunt de bril bestellen bij: www.powernplay.com (Duitsland) Er bestaan vier verschillende 'versies' (variërend van €97,50 tot €117,50 plus €10,- verzendkosten).

Esther

Topo-review: Geyikbayiri

De keuze van een topo voor Geyikbyari is eenvoudig. Er is er maar één en dat is "A rock climbing guide to Antalya" van Öztürk Kayikci.
Naast Geyikbayiri bevat deze topo ook het bekende klimgebied Olympos (85 km te zuiden van Antalya, 253 routes). Verder staan er wat kleinere massieven in, variërend van 17 tot 70 routes. Deze kleinere gebieden liggen niet allemaal in de buurt van Geyikbayiri - maar als je langere tijd in Turkije wilt rondbrengen om te klimmen, zijn ze wellicht een bezoek waard.

De topo bevat alles wat je van een goede topo mag verwachten: duidelijke kleurenfoto's van de rotsen waarop de routes zijn ingetekend; informatie over de lengte van de routes; het aantal haken. Ook kun je per route zien wie hem behaakt heeft en wie de eerst-beklimming heeft gedaan in welk jaar. Met name het jaar waarin de route is geopend kan handig zijn. De rots is erg scherp en de nieuwe routes vragen veel van je huid;-) Verder is per route aangegeven of hij van boven of van onderaf geopend is en met wat voor type haken (Petzl-haken of lijmhaken). Daarnaast is via pictogrammen per sector weergegeven wat voor soort routes er zijn (plaat, recht, overhangend) en wat de oriëntatie t.o.v. de  zon is. De beschrijving van de aanloop naar de routes is kort en duidelijk, bovendien kun je de meeste massieven vanaf de weg al zien liggen. Alle tekst in de topo is zowel in het Turks als in het Engels.

Naast alle route-informatie geeft de topo ook interessante informatie over de historie van het klimmen in Turkije en informatie over de omgeving en tips voor rustdagen.

De opbrengst van de topo wordt gebruikt voor het openen en onderhouden van routes. De topo kost €22,- en je kunt hem bij de verschillende accommodaties kopen. Als je hem bij de NKBV bestelt kost hij €18,-

Voor informatie over de klimmassieven in Geyikbayiri, zie ons eerdere artikel.

Er is een update beschikbaar met alle nieuwe routes sinds de publicatie van de topo.

non-stop-waardering: 4 sterren

Titel: A rock climbing guide to Antalya
Autor: Öztürk Kayikci
Edition: 4e editie 2011
ISBN: 978-9944-5709-0-9
prijs: €22,- ter plaatse; €18,- bij de NKBV

Update: in 2014 is er een nieuwe 5e editie verschenen van deze topo

Esther

Pakjesavond

Sinds 5 december zaten we al iedere avond bij de schoorsteen te wachten. Maar een pakketje van de Sint kwam niet. Maar gisteravond was het dan zover. Met enige vertraging hebben we een heel mooi pakket gekregen van de Sint. Vooral de nieuwe klimschoenen komen goed van pas. De scherpe rotsen van Kalymnos en Geyikbayiri doen een behoorlijke aanslag op onze huidige schoenen. Maar al het lekkers gaat er zeker ook wel in. Met de pepernoten, speculaas en chocoladeletters zijn we helemaal in de Sinterklaas-stemming. En met de nieuwe voorraad pindakaas komen we de komende 8 maanden ook wel door. Met dank aan onze klimmaat Johan, die de Sint goed heeft ingefluisterd. Dank je wel Sinterklaas! 

Crag-info: Geyikbayiri

Geyikbayiri is een klein dorpje 30 kilometer ten westen van Antalya. In 2000 zijn Züleyha Geels en Öztürk Kayikci hier begonnen met het openen van routes. Ondanks dat het relatief dicht bij Antalya ligt heb je hier echt het gevoel dat je op het Turkse platteland bent. Het is één van de mooiste klimgebieden die we tot nu toe bezocht hebben. Het klimgebied bestaat uit drie grote wanden onderverdeeld in een aantal sectoren en een aantal kleinere wanden. Alle sectoren zijn vanaf Climbersgarden en JoSiTo te voet bereikbaar.



Routes

In Geyikbayiri klim je op kalk in zeer verschillende vormen waaronder: 'tufa's', stalactieten, 'pockets' en 'wasserrillen'. Er zijn veel overhangen, maar ook rechte wanden en neigende wanden. Door de grote diversiteit aan vormen en structuren zijn de routes zeer afwisselend, zelfs binnen één sector. Vrijwel alle routes zijn één touwlengte en een slechts enkele routes zijn twee touwlengtes lang. Met een touw van 70 meter kun je er goed uit de voeten. Alhoewel er routes in de 4e en 5e moeilijkheidsgraad zijn (bijna 100 routes) is het gebied toch vooral geschikt voor klimmers die opzoek zijn naar 6e graads (bijna 250 routes) en 7e graads routes (meer dan 200 routes). Voor wie daar niet genoeg aan heeft zijn er ook nog routes tussen 8a en 8c+ te vinden (bijna 50 routes).

Beste tijd
De beste periode om te klimmen in Antalya is oktober t/m mei, in de zomer periode is het veel te warm. Met name in december en januari moet je rekening houden met wat meer regen. Wij hebben er de afgelopen drie jaar steeds in februari geklommen. Mocht het regenen en je wilt toch klimmen: er zijn voldoende overhangende wanden of grotjes waar je droog kunt klimmen. En zodra de zon door komt, droogt de rots heel snel. Veel massieven zijn op het zuiden georiënteerd. Nu zijn we er vanaf half november tot half december en het weer is goed. Zolang de zon schijnt (en dat is bijna elke dag) is het bij de rotsen lekker warm en kun je meestal in ene t-shirt klimmen.

Topo
Informatie over de topo vind je hier.

De foto's
De foto's van Geyikbayiri

Overnachten
Er zijn verschillende plekken waar je kunt overnachten en een tent, mini-bungalow (zo groot als een tuinhuisje) of luxere bungalows

Voor andere accommodatie, zie de volgende websites:
Flying Goat Camping
Climbersgarden
The Land
Josito
Rasayana Gust House
Rido Camp
Kezban's Guesthouse
Peak Guesthouses

Uit eten
Je kunt lekker eten bij Helga en Nuh in Geyikbayiri. Zij ontvangen mensen bij zich thuis en koken heel erg lekker. Je kunt ze sms'en wanneer en met hoeveel mensen je wilt komen eten en wat je graag wilt eten (menulijst is in te zien bij Climbersgarden). Voor 12 euro heb je al een 3 gangenmaaltijd en dan word je ook nog gratis opgehaald en teruggebracht. Je betaalt (bij voorkeur) met euro's. Tel: +905422726043
Ook kun je bijna overal gözleme eten. Gözleme zijn een soort deegflapjes of pannenkoekjes gevuld met van alles en nog wat. Tussen Climbersgarden en Geyikbayir, vlakbij de rotsen, staat in het weekend aan de kant van de weg een kleine markt waar verse gözleme worden gemaakt. Je kunt er ook thee drinken.
Verder hebben wij ook lekker gegeten bij Pinar Alabalik (een forelrestaurant).Volg de borden langs de weg en je komt bij een grote parkeerplaats ergens in de vallei. Wij hebben er steeds in februari gegeten en toen waren er maar weinig gasten. We hebben wel veel personeel gezien en het hele terrein en restaurant zien er ook uit alsof ze erg veel gasten aan kunnen... Maar goed, de specialiteit is forel uit de oven, maar je kunt er ook vlees of vegetarisch eten. Het eten is er erg lekker.

Boodschappen doen

In Geyikbayiri is een heel klein winkeltje waar je eieren, melk, groente in blik, thee, fris en bier kunt kopen. Bij de verschillende forellenrestaurants in de buurt kun je forel kopen. De vis wordt ter plekke gevangen en gefileerd. Voor 2 vissen betaal je 5 Turkse lira. Langs de kant van de weg staan altijd wel mensen die fruit en groente verkopen. In het weekend kun je terecht bij Pazar Open Market (tussen Geyikbayri en Cakirlar in). Met name op zondag is er veel te koop. Wil je naar een supermarkt, dan kun je terecht in Cakirlar of in Antalya zelf.

Visum
Voor Turkije heb je een visum nodig dat je vooraf online kunt aanschaffen op https://www.evisa.gov.tr/en/

Hoe kom je in Geyikbayiri?
Vanaf Antalya kun je je (voor ongeveer €40) laten ophalen door Climbersgarden of door JoSiTo. Wij hebben steeds een auto gehuurd in Antalya (16 euro per dag). Ook kun je er met de bus komen; die rijdt tot Pazar Open Market en vanaf daar is het nog 7 kilometer. De meeste mensen liften - dat gaat hier heel goed. Als je een auto huurt, wordt deze met een lege tank afgeleverd. Je kunt hem met een lege tank terugbrengen.

Non-stop-waardering: 4,5 sterren

Esther

We zijn weer thuis!

Nee niet schrikken, we zijn niet terug in Nederland. Maar we zijn gearriveerd in Geyikbayiri. Een hele mooie plek in Turkije waar we nu al weer voor de vierde keer zijn. De aankomst op Climbers Garden voelt echt een beetje als thuis komen, zo vertrouwd is het.

Zeker na de reis van Kalymnos hier naar toe, die niet echt soepel verliep. Na de overtocht met de boot van Kalymnos naar Kos, hebben we een groot deel van de dag zitten wachten tot de boot naar Bodrum vertrok. Bij vertrek uit de haven moesten er bij de Griekse douane allerlei formulieren worden ingevuld om de bus de grens over te krijgen. Op de boot was plaats voor 4 auto's, maar de verantwoordelijke douanier was niet aanwezig. Die werd in allerijl opgeroepen toen wij ons meldden. 10 minuten voor vertrek kon de controle beginen. Eerst werden alle papieren tot drie keer toe gecontroleerd en daarna moesten we de bus volledig ontruimen en werden alle spullen gecontroleerd. We hebben een bepaalde kast zelfs twee keer moeten leeghalen, omdat het kennelijk erg grappig was om te zien wat we allemaal bij ons hadden. Dit duurde allemaal zo lang dat de boot hierdoor behoorlijke vertraging opliep.
Eenmaal aangekomen in Bodrum begon het hele feest bij de Turkse douane opnieuw. Eerst moesten we wachten tot dat alle andere passagiers de haventerminail verlaten hadden. En weer werden de autopapieren zorgvuldig gecontroleerd en moesten allerlei vragen beantwoord worden. Vervolgens konden we de bus weer openmaken en kon het uitpakken weer beginnen. Gelukkig was het inmiddels bijna donker, zodat ze niet veel konden zien en de zoekactie snel opgaven. En ook hier heeft de douane weer hardop staan lachen om onze bus...sliepen we echt in die bus?
Toen de douane klaar was met lachen, konden we eindelijk op weg naar Geyikbayiri. Omdat het inmiddels al laat was, besloten we ergens bij een wegrestaurant te stoppen om wat te eten. Dit bleek achteraf niet zo'n goed idee: ongeveer twee uur na de maaltijd begonnen de eerste ziekteverschijnselen. We waren genoodzaakt om te stoppen en een nacht waarin mijn hele lichaam zich binnenstebuiten keerde volgde. Een behoorlijke voedselvergiftiging. Bij Esther begon het wat later en was het gelukkig wat minder heftig.

Ondanks alles zijn we goed en wel bij Climbers Garden gearriveerd. We genieten van de mooie omgeving terwijl we verder herstellen en we weer kunnen gaan klimmen.

Pieter

Hond van de dag

Op weg van Kalymnos naar Geyikjbayiri moesten we in de haven van Kos een aantal uren wachten op de boot naar Bodrum. Op zoek naar kaartjes voor de boot en brood voor ons ontbijt kregen we plotseling gezelschap van een hond. Een heel woest beest leek het - wild blaffend sprong ze om ons heen, maar toen we haar tot rust 'maanden', in ons beste Grieks, werd ze heel rustig en volgde ons op de voet.
Bij de bakker en het ticketburau bleef zij trouw op ons wachten - met haar neus op de drempel van de winkel gedrukt. Beter hadden we haar niet kunnen africhten. We gaven we haar de naam Kruh. Bij de bus zetten we koffie en aten we ons verse brood, nog steeds in het gezelschap van Kruh. Toen we een rondje gingen lopen om de tijd te doden heeft ze ons de hele tijd vergezeld. Als je een hekel aan katten hebt, is deze hond ideaal. Luid blaffend joeg ze elke kat die ook maar enigszins bij ons in de buurt kwam een boom in. Pas toen we incheckten verloren we Kruh uit het oog... we troostten ons met de gedachte dat ze vast wel ander gezelschap zou vinden.
Toen de douaniers besloten dat ze onze bus van binnen èn buiten wilden zien, hoorden we ineens gejank. Terwijl wij al onze klimspullen en andere troep uitlaadden op de kade van de haven verscheen Kruh! Met haar neus door het hek van de douane bleef ze zachtjes jankend naar ons kijken. Leuk en niet leuk, om zo afscheid te nemen van Griekenland. Maar in Geyikbayiri wachtte ons vast weer een andere hond...

Topo-review: Kalymnos

Voor Kalymnos is er maar één topo: Kalymnos. Rock climbing guidebook. Het is een relatief dikke topo (360 pagina's) met een zeer gebruiksvriendelijk opmaak. De gids beschrijft 64 klimmassieven en bijna 1700 routes. In 2000 verscheen de eerste topo. Deze was gratis en werd van gemeentewege verstrekt aan bezoekende klimmers. Zoals in de gebiedsreview al te lezen was, zijn er in korte tijd heel veel routes geopend. De laatste jaren worden er per jaar zo'n 200 routes geopend! De gids van 2010 is de 5e gids sinds 2000.

Algemene info
De topo is volledig Engelstalig en begint met een zogenaamde 'crag planner'. In dit schema kun je per massief zien welke moeilijkheidsgraden je er treft, hoe lang de aanloop is, wat de oriëntatie t.o.v. de zon is, in welk seizoen je er het beste terecht kunt en of het een veel bezocht massief is. Ook staat er kort beschreven wat voor soort massief het is. Verder vind je in de topo allerhande praktische dingen als 'how to get there', accommodatie, vervoer, (klim)winkels en wat informatie over de geschiedenis van het eiland. Daarnaast geeft de gids info over lokale lekkernijen en snuisterijen. Zo kun je bijvoorbeeld lezen dat Kalymnos bekend was om de sponzenduikerij. Ook wordt aanbevolen om een spons te kopen. Maar de sponzen in de Egeïsche Zee zijn tegenwoordig als gevolg van ziekte niet of nauwelijks meer te vinden. De lokale toeristenshops verkopen nu sponzen uit de Caraïben;-)

Klimtechnische informatie en veiligheid
De topo besteedt relatief veel aandacht aan veiligheid. Zo kun je lezen wat de gedragscode is m.b.t. 'laten zakken' van de voorklimmer of het ombouwen voor toprope. Mocht er toch een ongeluk gebeuren: Kalymnos heeft geen bergreddingsdienst. Je kunt 112 bellen of de ambulance (nummer staat in de topo). Gevraagd word of je zelf zo vriendelijk wilt zijn de gewonde klimmer naar de weg te dragen...

Routes openen en onderhoud
Het is een ieder vrij om routes te openen. In de topo staat een overzicht van de 'spelregels'. Trad-climbing-routes worden bijvoorbeeld afgeraden en ook avontuurlijke behaking wordt niet toegejuicht. Verder is het de gedachte dat de routes namen krijgen uit de Griekse oudheid – iets waar nog maar weinig van te zien is op Kalymnos. Voor het openen van een route krijg je maximaal 2 jaar de tijd – daarna kan het project worden afgerond door een andere klimmer. Voor meer specifieke informatie: raadpleeg de gids! Mocht je een route willen openen – het is gebruikelijk om dat in overleg met de auteur van de topo te doen. In het verleden kwam 10% van de opbrengst van de topo ten goede aan materiaal voor het onderhoud van de routes. Van de huidige editie van de topo zal een deel van de opbrengst direct worden geïnvesteerd in 500 haken en 100 standplaatsen. Dit materiaal wordt gebruikt voor het onderhoud van bestaande routes en voor het openen van nieuwe routes.

Informatie over de routes
De verschillende massieven en sectoren worden middels kleurenfoto's weergegeven. Over het algemeen zijn de foto's en de ingetekende routes erg goed. Per route staat een korte beschrijving in de topo en ook worden de mensen die de routes hebben geopend genoemd. Verder heeft iedere route een waardering gekregen. Een route kan 0 tot 3 'sterren' krijgen en als de route helemaal subliem is, krijgt hij een 'muzieknootje'. Kan handig zijn als je weinig tijd hebt en toch wat 'highlights' wilt klimmen. Maar vertrouw ook op je eigen beoordelingsvermogen. Wij waren het niet altijd eens met de waarderingen (sommige muzieknootjes waren uitermate saai) en het is weinig sympathiek om een route met een '0' te waarderen en dan ook nog in de beschrijving 'thumbs down' te zetten omdat de stijl van de route je niet bevalt. Als gevolg van de toekenning van sterren kan het bovendien gebeuren dat er een rij ontstaat bij bepaalde routes en dat sommige zelfs al wat afgeklommen zijn!
Kalymnos heeft de naam gehad 'zacht' gewaardeerde routes te hebben. Dat is zeker niet meer voor alle routes van toepassing. Regelmatig worden namelijk de niveaus van routes aangepast. Via de websites www.8a.nu en www.climbkalymnos.com heeft de auteur informatie verkregen over hoe de verschillende routes worden ontvangen. Het is grappig om oude topo's naast de nieuwe te leggen – zo zijn sommige routes wel 2 niveaus 'gezakt', terwijl andere juist weer zijn opgewaardeerd. Kijk daarom altijd in de laatste versie van de topo of op de website om de actuele waardering van een route te vinden.

Dit is één van de betere topo's die we tot nu toe gezien hebben.

Topo: Kalymnos. Rock Climbing Guidebook
auteur: Aris Theodoropoulos
uitgeverij: Terrain
jaar van uitgave: 2010
ISBN: 978-960-9456-19-7
prijs: €35,-

Nonstop-waardering: 4,5 sterren

Esther

Crag-info: Kalymnos

Als een kind in een snoepwinkel", dat is waarschijnlijk de beste omschrijving van het gevoel dat je als klimmer hebt als je op Kalymnos bent. De grote hoeveelheid aan massieven en routes is haast onvoorstelbaar. Dit Griekse eiland heeft zich in zeer korte tijd ontwikkeld tot het grootste sportklimgebied van Europa. Waar in veel landen de klimgebieden al aan het begin van de twintigste eeuw werden geopend, wordt er op Kalymnos pas sinds 1996 routes geopend. Dit heeft zolang geduurd omdat er vrijwel geen Griek is die klimt en het was dan ook een Italiaan die de ongelofelijke mogelijkheden van dit eiland ontdekte. De plaatselijke autoriteiten hebben sindsdien de ontwikkeling van de klimsport ontzettend gestimuleerd. Ze zien de komst van klimmers als een mooie bron van inkomsten. Het gevolg is dat er inmiddels al meer dan 1700 routes geopend zijn en dat er nog steeds zo'n 200 routes per jaar bijkomen!

De rots en de routes
Op Kalymnos vind je eigenlijk alle soorten routes die er mogelijk zijn. Van plaat, steile wand tot overhang. Maar Kalymnos is vooral bekend om zijn de enorme hoeveelheid aan tufa's en overhangen met stalactieten. Er wordt hier ook wel gesproken van 3D-klimmen, omdat je in sommige routes aan alle kanten omringd kunt zijn door stalactieten.
Je klimt er op kalk en die is vaak nog erg scherp, maar door de grote drukte wordt dat al snel minder. Routes vindt je hier in alle niveaus, van 4e graads tot 9e graads. De meeste routes zijn een enkele touwlengte. Met een 70 meter touw kun je de meeste routes zonder problemen klimmen, maar er zijn ook enkele routes waar je een 80m of zelfs een 100m touw voor nodig hebt!

De behaking
Alle routes in Kalymnos zijn voorzien van boorhaken en volledig ingerichte standplaatsen. De kwaliteit van de behaking is in vrijwel alle routes zeer goed. Er wordt ook zeer veel aan onderhoud van de behaking gedaan. Maar omdat er ieder jaar weer routes door zeer verschillende mensen worden geopend, gaat het ook wel eens mis. Met name het gebruik van haken die niet bestand zijn tegen het zeeklimaat is een probleem. Deze routes worden meestal snel gesaneerd, maar het kan geen kwaad om zelf kritisch te blijven kijken naar mogelijke corrosie van de haken.

De beste tijd
Klimmen op Kalymnos kan eigenlijk wel het hele jaar. De beste periodes zijn het voorjaar (maart, april en mei) en het najaar (september, oktober). In de zomer is het erg warm waardoor alleen de noordwanden en de wanden die veel wind vangen in aanmerking komen. In het late najaar en de winter staat er vaak een koude noordenwind waardoor alleen de zuidwanden een optie zijn. Maar door de enorme hoeveelheid routes is er ook in zomer en winter nog genoeg te doen. Het voor- en najaar zijn de meest bezochte periodes. Het kan gebeuren dat mensen dan 'in de rij' staan voor een bepaalde route.

Hoe kom je er?
Het (misschien wel enige) nadeel van Kalymnos is de bereikbaarheid. Alhoewel er sinds kort een vliegveld is, zijn er geen directe vluchten. Je kunt wel vliegen op Athene en met een beetje geluk sluit deze aan op die ene vlucht per dag naar Kalymnos. Heb je genoeg tijd dan kun je er voor kiezen om met de boot van Athene naar Kalymnos te gaan (12 uur varen en de boot gaat niet elke dag). Een alternatief is vliegen op Kos, met de bus naar de haven en vervolgens met de boot naar Kalymnos. Welke route je ook neemt, het is een tijdrovende onderneming.

Overnachten, vervoer en boodschappen
De meeste klimmassieven vind je aan de westkant van het eiland. Het plaatsje Masouri is de hotspot voor klimmers. Hier vind je de bars, restaurants, supermarkten en klimwinkels. Van eind november tot en met maart is er veel dicht. Ook de pinautomaat is dicht in Masouri, maar in Pothia e.o. kun je wel geld opnemen. De meeste klimmers overnachten in één van de vele studio's die hier te huur zijn (vanaf 15 euro per nacht).
Een groot deel van de klimmassieven is te voet bereikbaar vanuit Masouri. Om de verder gelegen massieven te bereiken kun je in Masouri een scooter (of eventueel auto) huren. In het najaar zul je wat meer aangewezen zijn op vervoer, omdat de massieven met de meest gunstige ligging zich tussen Skalia en Arginonta bevinden.
LET OP: In Griekenland is het van belang om contant geld op zak te hebben, omdat winkeliers niet altijd een pinapparaat hebben (of hem niet willen gebruiken).

Topo's
Omdat er ieder jaar zoveel routes bij komen, verschijnt er regelmatig een nieuwe versie van de topo. Voor meer informatie zie de review.

Veel informatie vind je ook op internet:
- Routes en updates, www.climbkalymnos.com
- Boot Kos naar Kalymnos, www.anemferries.gr
- Boot Athene naar Kalymnos, www.bluestarferries.com

Foto's
De foto's van Kalymnos


Non-stop-waardering: 5 sterren

Pieter

Foto's van Kalymnos

Open in picasa

Outplacement

Op Kalymnos loopt een aantal kuddes geiten. Eén van de geitenhouders heeft een leuk klein hondje; wij hebben hem de naam Skippy gegeven. De taak van Skippy is om de kudde geiten bij elkaar te houden en er voor te zorgen dat ze zich in de juiste richting verplaatsen. Er is echter één probleem. Skippy heeft een ontzettende hekel aan geiten. Als de geitenhouder de geiten aan het bijvoeren is, ligt Skippy meestal een paar honderd meter verderop. Soms echter kan hij zijn taken niet ontlopen en moet hij echt aan het werk. Helaas is hij niet zo handig in het bijeenhouden van de geiten. Hij raakt meestal al snel een aantal geiten uit de groep kwijt. En als hij de achterblijvers weer bij elkaar heeft gekregen, dan is het eerste deel van de groep er natuurlijk alweer vandoor. Tot overmaat van ramp zijn er ook enkele geiten die door hebben dat Skippy niet erg gelukkig is in zijn huidige baan. Als Skippy bij ze in de buurt komt, gaan ze in de aanval en drijven ze hèm op, in plaats van andersom.
Wij vinden het daarom tijd om een outplacementtraject voor Skippy te starten, zodat hij weer een beetje gelukkig wordt in zijn werk. Heeft iemand een leuke nieuwe baan voor Skippy?

Pieter

Wachten op Kalymnos

Na een week waarin de veerboten gestaakt hadden, was het dan eindelijk zover: we konden vertrekken naar Kalymnos. We waren al vroeg bij de haven, want na zoveel dagen wachten mocht er natuurlijk niets meer mis gaan. Om 13u waren Bensie en Beer  ingescheept en zaten wij op het dek, klaar voor vertrek. Om 15u zou de boot pas gaan, maar dat mocht de pret niet drukken.
Om half 4 werd werd echter omgeroepen dat we met enige vertraging zouden vertrekken. Nog niet alle vrachtwagens waren ingescheept. Het waren er erg veel dit keer, omdat de eilanden door de staking een week lang niet bevoorraad waren.
Drie kwartier na het geplande tijdstip van vertrek, kwam de boot dan toch in beweging. Nou ja beweging... we kwamen weliswaar los van de kade, maar heel ver kwamen we niet. We gingen een beetje vooruit, een beetje achteruit, iets naar links en iets naar rechts. Maar veel meer beweging kwam er niet in. Om half 5 werd omgeroepen dat er een 'probleem' was. Ze konden het anker niet meer los krijgen. Dat krijg je natuurlijk als je een boot een week niet gebruikt.
Een ander bootje kwam te hulp en er werd wat met een stok in het water gepord. Maar veel leek het niet uit te halen. Op het dek gaven passagiers hun commentaar op het geheel. Binnen zaten zo'n 500 soldaten rustig te kaarten. Maar om 17u kwam dan toch de verlossende mededeling: het anker was gelicht... op naar  Kalymnos!

Pieter

Foto's Griekenland

Klimmen in Griekenland

Klimmen in Griekenland: Is er meer dan Kalymnos?

In Griekenland hadden we één doel: Kalymnos bezoeken. Andere gebieden kenden we niet, maar omdat we vanuit Kroatië toch door Griekenland heen reden, was het misschien wel de moeite waard om ook andere gebieden kort te bezoeken. Misschien is er in klimmend Griekenland wel meer te beleven dan Kalymnos.
In Griekenland kun je meerdere touwlengtes klimmen, sportklimmen en boulderen. Sommige massieven zijn prachtig gelegen. Zo mag je bijvoorbeeld in Varasova (waar je meerdere touwlengtes kunt klimmen), kamperen op het strand met uitzicht op de zee of de lange wand die je net bedwongen hebt. Maar de hamvraag is: waar haal je de informatie vandaan over de klimmassieven?

De topo en de website

In Nederland hebben we via internet de topo Hellas. Sportklettern in Griechenland besteld, geschreven in het Duits en Engels door Karsten Oelze en Barbara Hertner. Griekse topo's blijken er nauwelijks te zijn. Gelukkig bestaat er wel een uitgebreide website waar je per gebied informatie af kunt halen: www.climbing-greece.com.
Samen met de website kan het Duitse gidsje een hulpmiddel zijn om klimmassieven te vinden. Verwacht van de gids geen gedetailleerde informatie over de massieven: wanneer er geen topo van het gebied bestaat, geeft de topo enkele schematische tekeningen, die nauwelijks informatie geven over de routes. Van sommige massieven bestaat een topo, die je in de buurt  van het massief bij een outdoor- of sportwinkel kunt krijgen of kopen. 'Hellas' verwijst  dan alleen  naar lokale topo's. Check de info wel even op internet – veel informatie bleek niet meer te kloppen.
Je kunt de informatie ook van de website halen, maar let op:  ook de informatie van de website is niet volledig. De topo beschrijft heel summier 18 massieven, waarbij Kalymnos is inbegrepen. Aangezien de topo uit 2004 is, ben je beter af met de nieuwste druk van de topo van Kalymnos. De topo is voornamelijk van nut om een idee te krijgen van de klimgebieden die er zijn in Griekenland (en voor het vinden van goede bivakplekjes). Maar omdat de topo is gemaakt door  Duitse klimmers die verder geen updates meer hebben verzorgd, is het raadzaam om je vooraf te informeren. Dat kan bijvoorbeeld bij Paschalis Zafeiriadis van Xclimbingshop in Trikala. Hij spreekt goed Engels en je kunt hem mailen. Hij is een zeer enthousiaste klimmer: in Mouzaki heeft hij bijvoorbeeld veel routes geopend en een bivakhutje geplaatst.

Massieven

We hebben twee klimmassieven bezocht: Theopetra en Mouzaki. Met name Mouzaki vonden we erg mooi. Een ander massief hebben we alleen gezíen: Chasia. We hebben erbij gebivakkeerd, maar er niet geklommen. We hadden rust nodig voor ons vertrek naar Kalymnos en het lag vlakbij Athene – leek ons een mooie rust-en bivakplek. Het massief zag er mooi uit – misschien wel de moeite waard om er te klimmen! Voor alle massieven geldt dat er maar relatief weinig routes zijn. In een dag of twee heb je het meeste al geklommen.
In Kalymnos zijn inmiddels meer dan 1700 routes, en alle massieven liggen op een steenworp afstand van elkaar – waarom dan door heel Griekenland rijden om verschillende kleine gebiedjes te bezoeken.
Maar als je toch toevallig in de buurt bent dan moet je er zeker gaan klimmen. Met een beetje geluk tref je ook nog een aantal lokale klimmers die vaak erg enthousiast zijn over hun eigen gebied en erg behulpzaam zijn bij het vinden van de routes,
We denken dat Griekenland een groot potentieel heeft aan klimmassieven en misschien dat er in de toekomst meer routes geopend worden. Alhoewel... volgens Paschalis Zafeiriadis wordt er relatief weinig geklommen in Griekenland. Zelfs Kalymnos wordt niet door alle klimmende Grieken bezocht!

De topo
Titel: Hellas. Sportklettern in Griechenland/sportclimbing in Greece
Auteur: Karsten Oelze, Barbara Hertner
Uitgave: 1e druk, winter 2003-2004
ISBN: 3-930650-08-8
Prijs: onder de €20,-
Non-stop-topo-waardering: 2,5 sterren

De foto's
De foto's van Griekenland

Internet
www.xclimbingshop.com Paschalis Zafeiriadis, Sokratous 12, Trikala, 42100, Griekenland, e-mail: xproshop@otenet.gr
www.greece-climbing.com

Esther

Naschrift februari 2015
29 September 2014 is er een nieuwe topo verschenen van de hand van Aris Theodoropoulos (dezelfde auteur van de Kalymnos gidsen). In het najaar van 2015 gaan wij in Griekenland klimmen. Een review van deze nieuwe topo volgt dan op dit blog.
 

De Akropolis en ander leed

Eind oktober hebben we twee rustdagen gehad bij Athene in de buurt. Omdat we niet elke dag in de buurt van Athene zijn, dachten we dat het misschien leuk zou zijn om deze stad eens te bezoeken. Tijdens onze citytrip naar Athene hadden we de Akropolis als toeristisch uitstapje voor ogen,. Vandaar uit konden we misschien wel het mooie oude Atheens centrum bezichtigen. De hectiek van het verkeer en de ellende van het door heel smalle straatjes moeten rijden (laverend tussen het nog niet opgehaalde vuilnis uit de stakingstijd), maakte echter dat we al snel bij een willekeurig park stopten en maar wat gingen wandelen. Wat bleek? Dit park had een heuvel en van daaruit kon je de Akropolis zien en een groot deel van het stadscentrum. De toeristen stonden rijen dik te wachten om de Akropolis te kunnen bezichtigen en dat terwijl het hele geval in de steigers en tussen de bouwkranen stond. En ook de stad zag er afschuwelijk uit. En wat een lawaai! Na een rondje door het park, hielden we het maar voor gezien en zijn we snel weer terug naar onze bivakplek gegaan. Wat wel leuk was, was dat er een flinke schildpad kwam langs hollen – het kostte me nog moeite om hem te fotograferen.

In de haast om weg te komen, heb ik mijn krukken laten staan tegen een muurtje naast de bus. Daar kwamen we pas op de boot naar Kalymnos achter.  We zijn niet meer terug gegaan om ze op te halen – ik had nog een loopstok en krukken zouden ze op Kalymnos vast ook wel hebben. Maar... dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. De apotheken op Kalymnos hebben een soort roulatiesysteem van openingstijden. Die staan aangekondigd in het Grieks op de ramen. Na veel zoeken en rondvragen uiteindelijk 's avonds om 8 uur een apotheek gevonden waar ze hedendaagse krukken hadden. De meeste apothekers verkopen alleen de krukken die tot onder je oksel lopen – in mijn ogen een middeleeuws model en ook niet erg handig als je ermee naar de rotsen wilt lopen. Maar ja, leg dat maar eens uit – dat ik de krukken nodig heb om bij de rotsen te kunnen komen zodat ik kan klimmen, en dan ook nog in het Grieks.

Esther

Verkeer in Griekenand

Ieder land waar we door reizen heeft men wel zo zijn eigen gebruiken in het verkeer, maar Griekenland is toch wel bijzonder. Het Griekse autoverkeer is allesbehalve overzichtelijk en rustig. Er wordt weliswaar niet getoeterd, maar het is ons niet duidelijk hoe de verkeersregels geïnterpreteerd moeten  worden. In Meteora hadden we al gemerkt dat parkeerverboden niet gelden – ook niet als er een verbodsbord staat. Ook dubbelparkeren is geen enkel probleem. Wegen voor éénrichtingsverkeer kunnen ook prima in twee richtingen gebruikt worden. Het dragen van een helm op brommer of motor is geen thema. Inrijverbod? Geen probleem – daar kun je best door heen.
In Athene was het niet minder erg. Busbanen? Die zijn lekker breed – daar kunnen wel twee auto's naast elkaar op rijden. Vluchtstroken worden gebruikt als inhaalstrook! Rechts inhalen is sowieso geen enkel probleem. Maximumsnelheden lijken er niet te zijn eerder minimumsneheden. Zelfs flitspalen worden  met enorme snelheden voorbij gereden. Geen enkel gebod of verbod lijkt hier gehandhaafd te worden.
Wij hebben de verbodsborden op een gegeven moment maar geïnterpreteerd als “niet zo heel erg als je...”  of “het is niet zo wenselijk als je...” En het rijdt een stuk makkelijker als je je aanpast aan het Griekse verkeer. Maar tot onze verbazing zagen we op de snelweg in Athene dat er iemand was aangehouden door de politie. Wat zou déze automobilist dan wel niet gedaan hebben?

Esther

Meteora deel 2, Klimmen

Meteora is naast een toeristische trekpleister ook een klimgebied met voornamelijk lange routes, maar we waren niet zeker of we er wel wilden klimmen. Het is conglomeraat gesteente en er zijn nauwelijks goede haken te vinden. De afzekering moet je zelf aanbrengen. Voor de niet klimmers: conglomeraat lijkt wel wat op beton met kiezels erin. Erg lelijk gesteente, maar de rots als geheel kan heel bizarre vormen hebben en dat maakt het weer erg aantrekkelijk. De kiezels kunnen er uitkomen en dan heb je een 'gat'. Je klimt dus op kiezeltjes en gaatjes – en hoe je daar op moet afzekeren? De topo's die beschikbaar zijn, stammen uit de jaren tachtig. Er is in 2000 een herdruk verschenen, maar deze bevat geen nieuwe of verbeterde informatie. In de jaren 70 en 80 zijn veel routes door Dietrich Hasse en Heinz Lothaz Stutte geopend en zij hebben ook twee topo's gemaakt. Het gaat om een Band I en een Band II. De topo's kosten €30,- per stuk en de in de eerste wordt veel informatie gegeven over het gebied en de geschiedenis, maar ook over de klimtechnische aspecten van het klimmen op Meteora. De tekeningen en de informatie per route zijn erg summier – en het is niet handig in dit gebied om verkeerd uit te komen – abseilen kun je niet zomaar overal en teruglopen is er ook niet bij. Er is voor elk wat wils: je kunt er vierde graads routes klimmen, maar ook zevende graads. Veel routes hebben een plaatachtig karakter. De routes zijn tot ongeveer 300 meter lang. Verder heb je dubbeltouw en mobiel zekeringsmateriaal nodig.
We hebben de massieven van dichtbij bekeken en besloten dat we het alleen bij kijken zouden laten. Gegeven de kwaliteit van de steensoort, het type routes (plaat) en de ontoegankelijkheid van de topo's vonden we het wel best zo.

Esther

Meteora deel 1: Sightseeing

Op mijn 40e verjaardag in oktober, kwamen we aan in Meteora. Suf van het aan één stuk door reizen door Servië en Macedonië van de dag ervoor, hadden we een verjaardag-rustdag. Rusten of feesten was er niet echt bij: het is er zo mooi dat ik niet stil kon blijven staan – ik wilde àlles zien en er misschien zelfs wel klimmen.

Sightseeig
Meteora ligt in Noord-West Griekenland en je vind er kloosters bovenop rotspilaren. De naam is gegeven door een monnik die in de 14e eeuw één van de vele torens beklom en er een klooster stichtte. Meteora betekent 'hoog verheven'. Maar al lang voor hem woonden er kluizenaars. Zij beklommen de torens en leefden zoveel als mogelijk afgezonderd van het 'normale leven'. Vanaf de 14e eeuw werd het er 'druk': er werden in totaal 24 kloosters gebouwd, en alle stonden in het teken van de rust en de kalmte. Geklommen en gebouwd werd er via stijgers, touwladders en takels. De monniken waren er al vroeg bij met 'bigwallen'.
In de 17e eeuw kwam de klad erin. Sommige monniken hielden er een als monnik verklede vrouw op na en vanaf de 18e eeuw werden de kloosters een toevluchtsoord voor belasting-ontduikende Grieken of andere vluchtelingen. De Tweede Wereldoorlog heeft Meteora ook weinig goed gedaan. Er zijn nog enkele kloosters bewaard gebleven en sommige worden nog bewoond. Sinds de jaren zestig zijn ook vrouwen welkom in Meteora en in één klooster leven en werken nonnen.
In 1988 heeft Meteora een plaats op de Werelderfgoedlijst gekregen. Onze ervaring is dat het er in een gebied dan niet rustiger op wordt. Wij hebben Meteora net na zonsopgang bezocht, maar zelfs toen zagen we al OAD-bussen langs-tuffen om toeristen af te leveren. Wij waren met name geïnteresseerd in de vorm en structuur van de rots en dat er mooie gebouwen op staan is mooi meegenomen. Bijzonder om te bedenken dat mensen deze prachtige omgeving kozen om in stilte en in eenzaamheid te leven (en tussendoor nog wat te klimmen).
Van de oorspronkelijke doelen, rust en kalmte, is niets overgebleven.

Esther

Morgen deel 2 'Klimmen in Meteora'

Klimmen voor dummies: 'routewaardering'

Omdat dit blog ook veel gelezen wordt door niet-klimmers, krijgen we regelmatig de vraag 'hoe zit dat nou met die nummers van die rotsen?'. Daarom voor het niet-klimmende publiek, een korte uitleg over de waardering van klimroutes.

Iedere route krijgt, nadat hij voor het eerst door iemand geklommen is, een waardering die iets zegt over de moeilijkheidsgraad van de route. De moeilijkheid wordt bijvoorbeeld bepaald door de grootte van de randjes die je vast kunt pakken of de grootte van de treetjes waar je op kunt staan. Ook de helling van de rotswand is van belang (liggend, vertikaal of zelfs overhangend). Daarbij kan ook de lengte van de route een belangrijke factor zijn, omdat in een lange route je spieren sneller zullen verzuren dan in een korte route, zeker als de route overhangend is.
Om het nog wat ingewikkelder te maken, zijn er verschillende schalen waarop routes worden gewaardeerd. Zoals je voor temperatuur de schaal van Celcius èn de schaal van Fahrenheit hebt, zo worden er voor de moeilijkheidsgraad van routes ook meerdere schalen gebruikt. Klimmers hebben het zelfs voor elkaar gekregen om meer dan zes verschillende schalen te bedenken. Binnen Europa zijn de meest gebruikte schalen de 'Franse' schaal en de UIAA schaal. In ons blog vermelden wij de waarderingen voor korte routes altijd in de Franse schaal en voor lange/alpiene routes in de UIAA schaal. De Franse schaal is herkenbaar aan een cijfer met als toevoeging een letter (bijvoorbeeld 6a), de UIAA schaal is herkenbaar aan de romeinse cijfers (bijvoorbeeld VI).

De Franse schaal
De waardering van een route in de Franse schaal wordt aangegeven met een cijfer tussen de 1 en de 9. Omdat er erg veel verschil kan zitten tussen routes binnen een zelfde graad wordt er gedifferentieerd door middel van de letters a,b en c; een 5b is moeilijker dan een 5a. Om de waardering nog nauwkeuriger aan te geven, wordt ook nog met het +teken gewerk; een 6a+ is moeilijker dan een 6a, maar makkelijker dan een 6b.

Hoe wordt de moeilijkheid bepaald?
De waardering van een route is geen exacte wetenschap. De regel is dat de klimmer die een route als eerste klimt een waardering aan de route geeft. Dit is dus in grote mate subjectief. Soms wordt de waardering van een route aangepast op basis van de mening van klimmers die de route daarna geklommen hebben. Vaak blijft de originele waardering gehandhaafd. Je hoort klimmers dan vaak ook praten over 'harde' of 'zachte' routes. Met een 'harde'route wordt dan bedoeld dat de gegeven waardering te laag is.

Hoe moeilijk is dat dan?
Het is als niet-klimmer waarschijnlijk moeilijk om je een voorstelling te maken van een route in een bepaalde moeilijkheidsgraad. Onderstaande opsomming geeft hopelijk toch enig inzicht. Het overzicht is gebaseerd op de Franse schaal.

- 1e en 2e graads
Bij deze graad is er nog geen sprake van klimmen. Je moet meer denken aan een lastig pad. Je handen heb je nog niet nodig om je voort te bewegen. Deze graad komt dan ook niet voor in klimgebieden of in de klimhal.

- 3e graads
Bij de 3e graad is er meer spraken van klauteren dan klimmen. De handen zijn inmiddels nodig om je voort te bewegen maar je hebt geen speciale vaardigheden of training nodig om dt te kunnen.

- 4e graad
De 4e graad is de graad waar het klimmen eigenlijk begint. Dit is de laagste graad die je aan kunt treffen in klimgebieden of klimhallen. De meeste mensen zullen in deze graad omhoog kunnen komen. Alhoewel sommigen wel ernstig vermoeid zullen raken.

- 5e graad
Na enige oefening bereiken de meeste mensen al snel de 5e graad. De grepen zijn meestal zo groot dat je ze nog met alle vingers kunt vast pakken en de wanden zijn niet of nauwelijks overhangend.

- 6e graad
De 6e graad is voor veel klimmers het hoogtse niveau dat ze zullen bereiken. Het gemiddelds klimniveau in een Nederlandse klimhal ligt waarschijnlijk ergens rond de 6a. Klimmers in Nederland die dit niveau beheersen klimmen vaak 1 tot 2 keer per week in de klimhal. De greepjes worden vaak zo klein dat je ze nog maar met 2 of 3 vingers vast kunt houden. De routes zullen ook veel vaker in een overhangende wand zijn.

- 7e graad
Mensen die deze graad beheersen zijn getransformeerd van mens tot klimmer. Klimmen is vaak een wezenlijk deel van het leven en er wordt meestal meerdere avonden of dagen per week aan het klimmen besteed. Routes worden beklommen die voor niet-klimmers onmogelijk lijken.

- 8e graad
De 8e graad werd lange tijd beschouwd als de hoogst mogelijke graad die door een mens beklommen kon worden. De meeste klimmers zullen dit niveau bereiken. In Nederlandse klimhallen zul je maar weinig routes van het niveau 8a aantreffen en 8c al helemaal niet. Klim je een 8b, dan kun je een uitnodiging voor het Nederlands team verwachten.

- 9e graad
De 9e graad wordt alleen geklommen door klimmers die van een andere planeet lijken te komen: de zwaartekracht lijkt voor hun niet te bestaan. Wereldwijd zijn er maar een paar klimmers die ooit een route in deze graad geklommen hebben. De moeilijkste route die tot nu toe ooit geklommen is, heeft de waardering 9b+ gekregen.

Wat klimmen jullie dan?
Esther heeft de afgelopen maanden een enorme vooruitgang geboekt. Naast haar eerste 6b+ heeft zij inmiddels ook meerdere 6c's en 6c+ geklommen. Mijn klimniveau is minder hard gestegen. Vorig jaar klom ik mijn eerste 7a, tijdens deze reis heb ik daar inmiddels twee andere 7a-routes en een 7a+ aan toe kunnen voegen. Kortom, we zijn heel normale mensen die enigszins fanatiek zijn.

Update: inmiddels (2015) heeft Esther haar eerste 7c geklommen en Pieter een 8a.

Pieter

Wanneer gaat u weer aan het werk?

Tijdens onze reis vanuit Kroatië naar Griekenland werden we door de Servische douanebeambten gewaarschuwd voor mogelijke problemen bij de grens van Griekenland. Er werd namelijk gestaakt door de douane. Omdat we verder geen gedetailleerde informatie hadden, reden we toch maar verder. Bij de volgende grensposten werd ons niets meer gemeld. Zelfs niet toen we Macedonië uitgingen, richting Griekenland.
Maar toen we vanuit het niemandsland tussen Macedonië en Griekenland de Griekse grens naderden, zagen we alleen gesloten slagbomen. Gelukkig waren ze enigszins coulant en lieten ze om de drie uur ook een paar auto's door. De personenauto's mochten wel door, de vrachtwagens niet. Met een paar uur vertraging konden we verder naar Meteora.
Toen we de volgende dag Trikala bezochten om een topo te kopen, vonden we het opmerkelijk druk op straat. En wat zaten de cafés vol... Op een aantal winkels hing een poster, we begrepen dat er een algehele staking van 48-uur van start was gegaan die dag. Alles en iedereen staakte: de bakker, de trein, de scholen. De douanebeambten die we de vorige dag ontmoet hadden, waren kennelijk wat fanatieker: die waren al twee dagen eerder van start gegaan. En waarom zat de slager in een lege winkel? Wilde hij wel werken, maar staakte het slachthuis?
Pas twee dagen later kwam het normale leven weer een beetje op gang. Maar toen we de overtocht met de boot naar Kalymnos wilden boeken, bleek dat er nóg fanatiekere stakers waren. De veerboten staakten namelijk de hele week. De eerstvolgende boot die we konden boeken was pas 5 dagen later. Omdat we geen woord Grieks spreken hebben we een boekje 'Hoe en wat in het Grieks' bij ons. Maar de belangrijkste zin blijkt daar niet in te staan: 'Wanneer gaat u weer aan het werk?'

Pieter

Foto's van Paklenica

Open in picasa

Topo-review: Croatia / Paklenica

Voor het klimmen in Kroatië is er niet zo heel veel keuze aan topo's. De enige topo's van betekenis zijn de twee delen van Boris Cujic, namelijk Croatia en Paklenica. In de eerste vind je informatie over alle klimgebieden van Croatië behalve Paklenica. In de andere uiteraard Paklenica met als toegift het gebiedje Karin, dat ook al in het adere deel staat. Het splitsen van de topo in twee delen is waarschijnlijk om commerciële redenen gedaan. Paklenica had best nog wel aan de algemene topo toegevoegd kunnen worden.

Algemene info
De topo is duidelijk gericht op een internationaal publiek. Alle informatie is in het Kroatisch, Italiaans, Duits en Engels weergegeven. Van elke gebied worden de kenmerken beschreven en wat de beste periode van het jaar is om er te klimmen. Daar waar van toepassing wordt ook accomodatie genoemd of andere belangrijke info.
De topo geeft middels pictogrammen informatie over de aanloop, de oriëntatie t.o.v. de zon, het soort routes etc. Ook is er een symbool dat waarschuwt voor mogelijk slechte haken. Dit is natuurlijk een beetje typisch, omdat Boris Cujik zelf niet zo'n beste reputatie heeft als het gaat om het zetten van betrouwbare haken. Zijn inschattingsvermogen op dit gebied lijkt ook inderdaad van geen waarde. Bij de in de door ons bezochte gebieden wordt het waarschuwingssymbool niet weergegeven in de topo, terwijl we toch heel wat haken hebben gezien waarbij je vraagtekens kunt hebben over de betrouwbaarheid.
Wat bijzonder goed is aan het deel Croatia, is dat van de parkeerplaatsen de GPS-coördinaten weergegeven zijn. Ook het kaartje met de lokatie van de parkeerplaatsen is duidelijk en de afstanden zijn vaak zeer nauwkeurig weergegeven. Helaas kunnen we dat niet zeggen over het pad van de parkeerplaats naar de rots. Je moet het doen met een op het kaartje weergegeven stippellijntje. Dit kan zowel betekenen dat je een pad moet volgen, als dat je een beetje door een veld moet struinen. Ook splitsingen en zijpaden die in werkelijkheid aanwezig zijn, staan niet op het kaartje weergegeven. Enige tekstuele aanwijzingen ontbreken volledig.
In de topo over Paklenica is bij de lange routes een waardering gegeven aan de schoonheid van de route door middel van sterren. Dat is handig: als je er maar een weekje bent, kan het je helpen bij het kiezen van routes. Bijzonder is wel dat de routes die door de auteur zelf zijn geopend opvallend vaak met het maximaal aantal sterren worden gewardeerd. Onduidelijk is of hij de routes zelf waardeert, of dat het door derden is gedaan...

Weergave van de routes
De verschillende massieven en sectoren worden middels zwart-wit tekeningen weergegeven. Alhoewel ze er verzorgd uitzien, is de gelijkenis met de rots als je er er voor staat niet altijd te vinden. Kenmerken zoals bijvoorbeeld scheuren,  of struiken in de wand, nisjes of grote gaten ontbreken vaak in de tekening. Het vinden van de juiste route kan daarom met deze tekeningen nog wel eens lastig zijn. Jammer is dat er van de meeste klimgebieden geen foto's in staan. Hierdoor is het lastig om vooraf een goede indruk te krijgen van de structuur van de rots en de type routes.

Overige informatie
De topo beperkt zich vooral tot het klimmen. Informatie over dichtsbijzinde winkels en bezienswaardigheden zul je er niet in vinden. Wel wordt soms wat over mogelijke accomodatie vermeld. Verder de topo erg vaag over de commerciële aspecten van sommige gebieden, zoals bijvoorbeeld m.b.t. Hvar. De topo gebruikt bewoordingen als 'vrijblijvend' en 'donaties' terwijl er bij een bepaald massief op Hvar in werkelijkheid harde tarieven worden gevraagd om er te mogen klimmen.

Topo: Croatia
auteur: Boris Cujic
uitgeverij: Astroida
jaar van uitgave: 2009 (update: in 2014 is er een nieuwe uitgave verschenen)
ISBN: 978-953-6912-08-7  / (978-953-6912-12-4)
prijs: 26 euro

Topo: Paklenica
auteur: Boris Cujic
uitgeverij: Astroida
jaar van uitgave: 2009 (update: in 2013 is er een nieuwe uitgave verschenen)
ISBN: 978-953-6912-07-0 / (978-953-6912-10-0)
prijs: 21 euro

Nonstop-waardering: 3,5 sterren

Crag-info: Paklenica

In de tweede week van oktober zijn we naar Paklenica vertrokken. Paklenica ligt aan de kust van Kroatië, ten zuiden van Rijeka (en ten noorden van Split). Paklenica is in 1949 uitgeroepen tot nationaal park.. In 1978 heeft de UNESCO Paklenica uitgeroepen tot biogenetisch reservaat.
Dat het een nationaal park is, maakt het een erg toeristisch gebied. Het betekent dat je er een kaartje moet kopen. Er zijn voorzieningen zoals wc's en souvenirshops in het rotsmassief tussen de klimroutes! Ook kun je allerlei soorten activiteiten boeken. Denk daarbij aan 'foto-safari's' of het bezoeken van de schuilkelders die nog stammen uit de tijd dat Tito aan de macht was in Joegoslavië. Maar je kunt er ook gewoon gaan klimmen.

De rotsen de de routes
Het klimmassief is gecentreerd rond een lange kloof waar een rivier door heen stroomt (als er voldoende regen is geweest). Je klimt er op kalk (van karst-origine) en je vindt er veel wasserrillen, kleine gaatjes en richeltjes. Het is erg mooi om te zien. In één sector vind je ook tufa's op oranje- rode kalk: Crljenica.
Paklenica is met name interessant voor klimmers die (ook) lange routes willen doen. Als je alleen wil sportklimmen dan kun je je waarschijnlijk geen week vermaken. Er zijn zowel goed behaakte lange routes als klassieke routes (waarbij je zelf de afzekering moet aanbrengen). Je vindt er routes in de vierde graad, maar ook in de zevende graad. De lange routes zijn tot 350m lang.

Wij hebben hier alleen maar 'sport' geklommen. Vanwege de Bura (zie ons artikeltje over deze wind) hebben we helaas geen lange routes kunnen doen. De schoonheid van de sportklimroutes vonden we erg wisselend.  Sectoren die we wel kunnen aanbevelen zijn: Crljenica, Hram, Sindrom en Olimp (6a-8a+). De niveaus voor het sportklimmen liggen tussen de 3 en de 8b. De routes onder de 6b zijn over het algemeen erg afgeklommen. Met name de routes die al snel in de zon komen of wat beschutting tegen wind bieden, zijn spekglad. Je kunt er ook boulderen, maar omdat we dat nooit doen, kunnen we er  niets zinnigs over zeggen. Er zijn een aantal blokken met wat routes – zie de topo.

Behaking
De behaking van de sportklimroutes is over het algemeen zeer goed. Goede boorhaken op nette afstanden. Maar helaas hebben we toch ook een aantal dubieuze haken gezien die zeer ernstig aangetast waren door roest. Je zou hopen dat dit niet voorkomt in een attractiepark waar je entree moet betalen.

De beste tijd
In Paklenica kun je klimmen van april tot oktober. In de winter kan het er erg koud zijn. Verder moet je rekening houden met de Bura. Er is één sector in het park die geen last heeft van deze wind: Clrjenica.  Ook kun je uitwijken naar klimmassief Karin, ongeveer 3 kwartier rijden van Paklenica (zie ons eerdere artikel).

Overnachten, boodschappen doen en wifi
In Starigrad-Paklenica heb je keus te over als het gaat om logies. Je kunt er kamperen op eenvoudige, maar ook zeer luxueuze campings. Je kunt een hotel boeken of een kamer huren.
Wij hebben gebruik gemaakt van Auto-Camp Marko. Deze camping ligt aan de weg naar de hoofdingang van het park.Een veldje met wat dennenbomen en een apart gebouwtje met een keuken, een eetruimte waar je gebruik van kunt maken. Ook kun je gebruik maken van gratis wifi. En dat alles voor het bedrag van €6,- p.p.p.n.  Middenop het terrein staat het huis van de zeer vriendelijke eigenares. Ook kun je bij haar kamers huren. Ze spreekt goed Duits en een beetje Engels. In Paklenica zijn diverse supermarkten waar je alles wel zo'n beetje kunt krijgen – verwacht geen groot aanbod verse groenten en ook geen bijzonder lage prijzen.

Er is een kleine klimwinkel in het dorp: Iglusport.

Topo en tickets
Topo: Croatia / Boris Cujic (2014 Astroida).
Voor informatie over tickets park: www.paklenica.hr

Foto's
De foto's van Paklenica

Non-stop-waardering: 3,5 sterren

Esther

Klemgereden in het niemandsland van Kroatië

Vlakbij het klimmassief Karin, tussen Paklenica en de stad Zadar in, vind je een stuk 'niemandsland'. Kroatische klimmers die we spraken, vertelden ons dat er een aantal gebieden in Kroatië is waar na de oorlog niemand meer woont. De bewoners zijn dood of gevlucht. De huizen storten in en de huizen die in opbouw waren, staan er troosteloos bij. Ook ligt er eindeloos veel afval in de natuur of aan de rand van de dorpjes. Soms staan de vervallen huizen of verlaten nieuwbouw zelfs middenin een dorp.

Op zoek naar het klimgebied Karin besloten we op basis van de aanwijzing van in de topo om een onverharde weg in te slaan. Hier zouden volgens de topo drie parkeerplaatsen zijn. Lastig was alleen dat we het verschil niet zagen tussen puinstort en parkpeerplaats. Op een gegeven moment dachten we een goede parkeerplaats gevonden te hebben, er lag namelijk geen puin. Maar helaas, we reden onszelf klem in losse grind en zand...
Voor dit soort gevallen heeft Pieter een enorme spanband meegenomen. Nadat ik tussen het puin stukken tapijt had gevonden, konden we de bus uitgraven, afspannen aan een stevige struik en op het tapijt rijden. Na een uur graven, afspannen en millimeter voor millimeter achteruit rijden, stonden we weer op de onverharde weg. Gelukkig vonden we snel daarna een betere parkeerplek en konden we door de puinhopen van Niemandsland naar het klimmassief klauteren. Opgewarmd voor moeilijke routes waren we nu wel!
En wat staat er dan in de gebiedsbeschrijving in de topo? “Please consider that the kanyon of Bijela is nationally protected area, so let us keep it clean of the trash in helping preventing anything that could lead to prohibition of free-climbing in that place.”



Esther

Crag-info: Karin

Weggejaagd uit Paklenica door de Bura kwamen we in het klimgebied Karin terrecht. Een relatief klein klimgebied op ongeveer 45 minuten rijden vanaf Paklenica. We hadden van verschillende andere klimmers al goede verhalen gehoord over dit gebied. Daarbij staat het bekend om zijn gunstige ligging: je zou er nauwelijks last hebben van de wind!

Rots en routes
In Karin staan een vijftal massieven met routes die veelal niet langer zijn dan 15 meter. Het is een nog jong gebied en in sommige van deze massieven zijn pas 2 of 3 routes geopend. In de topo staan ook al een aantal massieven aangegeven waar mogelijk in de toekomst routes geopend kunnen worden. Kortom een gebied met veel potentie. De belangrijkste beperking is de kwaliteit van het gesteente. Op veel plaatsen is het erg brokkelig en daarom niet geschikt voor het openen van nieuwe routes. Ook in de reeds aanwezige routes moet je zeker rekening houden met wat steenslag. Ondanks het kleine aantal routes (50 in totaal, van 6a tot 8a) en de geringe hoogte van de massieven is Karin zeker een bezoek waard. In de massieven Cassin en Raumer vind je de meeste routes. De rots bestaat uit scherpe kalk met hier en daar een tufa waar zeker de liefhebber van overhangende rots zich thuis zal voelen. Hier en daar tref je ook wat conglomeraat of dolomiet aan.

Behaking
In Karin troffen we de beste behaking aan van wat we tot dan toe in Kroatië hadden gezien. Boorhaken van prima kwaliteit en voor zover zichtbaar vakkundig geplaatst. De haakafstanden zijn zeer kort en ze zitten precies op de plek waar je ze wil hebben.



Topo
Zie topo Croatia/Paklenica

Overnachting en winkels
Er is geen camping in de directe omgeving, bivakplekken zijn er genoeg te vinden in de buurt van de rots. Boodschappen kun je doen bij de winkels aan de rand van het meer Karin.

Pieter

De Bura

Het kleine broertje kenden we al: de "Mistral", een koude noordenwind die in Frankrijk vaak in het dal van de Rhône waait. Nu hebben we ook kennisgemaakt met de grote broer van de Mistral: de "Bura". De Bura is een snijdend koude valwind die met enorme snelheden over de kustgebieden tussen Triëst en Dubrovnik kan waaien. De grootste windsnelheden worden bereikt bij de Velebit bergketen in Kroatië, precies waar Paklenica ligt.
Tijdens ons bezoek aan Paklenica kwam de Bura opzetten. De Bura wordt in de kloof van het klimgebied gekanaliseerd, waardoor wij het gevoel kregen dat het hartje winter was, ondanks een zonnetje en een strak blauwe lucht. Gewapend met onze isolerende winterkleding hebben we toch geprobeerd te klimmen. Eén dag, dat was genoeg. We besloten daarna uit te wijken naar het klimgebied 'Karin' waar je door de ligging vrijwel geen last hebt van de Bura.
Alleen voor ons bivak konden we geen beschutte plek vinden. Maar ach,in onze bus zouden we er vast geen last van hebben, dachten we. De hele nacht beukte de Bura echter met windstoten tot orkaankracht in op de bus. Hoewel Bensie zich kranig hield onder dit geweld, deden wij geen oog dicht en werden we een beetje zeeziek van het hevige geschommel van de bus.
Halverwege de nacht besloten we toch maar om wat beschutting te gaan zoeken in het dichtsbijzijnde dorpje. Het was nog een hele tour om vanuit de slaapruimte voorin de bus te komen. In het centrum van het dorp vonden we een parkeerplaats achter een schoolgebouw. In de luwte van dat gebouw lukte het weer om een beetje rustig te slapen, zodat we toch nog fit genoeg waren voor een tweede dagje Bura-vrij klimmen in Karin.

Pieter

Foto's van Dvigrad en Limski Kanal

Dvigrad en Limski Kanal: België is beter (2)

Onderweg naar Paklenica in Kroatië, zijn we eerst langs Dvigrad en Limski Kanal in Istrië gereden. Van andere klimmers hadden we gehoord dat het er mooi klimmen zou zijn. Bovendien zou er in Dvigrad een leuk bivakveld zijn voor weinig, gerund door een klimmer. Over deze camping heeft Pieter al iets geschreven – zie artikel 'Koude douche'.
Net als bij Vipava en Vipavska Bela hadden we het idee 'België is beter'. Zowel wat klimmen betreft als qua bivak. We hebben Dvigrad en Limski Kanal elk maar één dag bezocht. Te weinig voor een serieuze review. We kwamen in Limski Kanal echter een pasgetrouwd stel tegen dat hier op huwelijksreis was – gelukkig waren ze blij met elkaar, want het klimmen vonden ze niets.

Dvigrad
Dvigrad ziet er prachtig uit: mooie witte, lichtgrijze rots met ronde vormen. Je klimt er op kalk, voornamelijk op pockets in steile of plaatachtige routes. Er zijn ongeveer 90 routes met name tussen de 5a en de 7c+ . De rotsen zijn gericht op het zuidoosten en daardoor is het geschikt voor lente, herfst en winter. In de zomer zal het te warm zijn, tenzij je 's avonds klimt.
De routes zijn echter veelal niet langer dan 12 meter. Dat vinden we nu niet echt de moeite waard. Waarbij de crux van de route dan ook nog vaak in de instap zit.
Het voor de behaking gebruikte materiaal was over het algemeen van zeer goede kwaliteit, maar de lijmhaken zijn te ondiep geboord. Ook is er waarschijnlijk geen 2-componenten lijm maar cement om de haken te bevestigen. Bij nader onderzoek bleek dat er beweging zat in een aantal haken. We hebben daarom grote twijfels over de betrouwbaarheid van de behaking.

Limski Kanal
Na ons bezoek aan Dvigrad zijn we naar Limski Kanal vertrokken, zo'n 10 kilometer ten westen van Dvigrad. Het Limski Kanal is een prachtig natuurlijk kanaal, waarlangs diverse rotsmassieven liggen. Het klimgebied Limski Kanal bestaat uit 5 verschillende massieven. Alleen de massieven Krugi en Horoskop liggen op loopafstand van elkaar af. Er zijn iets meer dan 100 routes tussen de 8 en de 40 meter lang. Ook hier vind je met name routes tussen de 5a en de 7c+ op steile wand en hier en daar wat overhangend.
We hebben sector Simije en sector Horoskop bezocht. In de eerste sector hadden we pech: er zaten 3 hoornaarnesten in de wand. De hoornaar is ongeveer 4 cm groot en is een wesp die het nest verdedigt. Omdat er per sector niet erg veel routes zijn, wordt de keus aardig beperkt als er 3 wespennesten zitten. Het is een mooi massief, maar de behaking was wisselend van kwaliteit.
Hierna zijn we naar sector Krugi gegaan. Daar hebben we 2 prachtige routes gedaan met mooie kalk met gaatjes en richeltje. Maar de andere routes die we deden vielen erg tegen. Ook hier is de kwaliteit van behaking wisselend. De positie en afstanden van de haken pas in een aantal routes bepaald niet optimaal. Wel hadden we weer een prachtig uitzicht over het Limksi Kanal!

Voorzieningen

• Kamp Sport & Relax, bivakveld, 50 meter voorbij de parkeerplaats voor klimmassief Dvigrad, 50 Kuna p.p.p.n. en dat is erg duur voor de geboden voorzieningen, wellicht zijn er goedkopere campings langs de kust.
• Campings en winkels in Rovinj en Vrsar (aan de kust) – ongeveer 15 km vanaf het klimgebied Limski Kanal. 
• Langs elke binnenweg tientallen restaurants.

Topo
De topo van Dvigrad en Limski Kanal

Foto's
De foto's van Dvigrad en Limski Kanal

Esther

Een koude douche

Als echte klimzwerver wil je er natuurlijk wel een beetje fris blijven. Iedere avond gaan we weer op zoek naar een plek om ons te kunnen wassen. Vaak is het een rivier of beek met 'lekker' koud water. In de buurt van Osp gingen we iedere avond even naar het strand voor een duik in zee. Op de kade stonden (koude) douches waarmee je voor 0,20 cent  het zoute water van je af kon spoelen.
Tegen half oktober gingen we naar Dvigrad in Kroatië. We hadden gehoord dat je bij een klimmer in de tuin gratis mocht bivakkeren. Hij zou zijn huis, toiletten en een buitenkraan zelf gebouwd hebben. De topo vermeldde ook dat er een 'alpiene' camping zou zijn; kortom, iets sobers voor weinig geld.
Daar aangekomen klopte het precies, een klein veldje bij een zelf gebouwd huisje. Een toilet dat het niet meer deed en een douche die als de zon scheen misschien zelfs warm water zou kunnen geven. Een prima plek om als klimmer te overnachten. Eén ding klopte echter niet en dat was de prijs. De allervriendelijkste Kroaat vroeg inmiddels een commercieel campingtarief van 15 euro per nacht voor de plek. Dat noem ik nog eens een koude douche.....!
We hebben er één nacht gestaan en zijn toen vertrokken. We hebben de aardige Kroaat vriendelijk bedankt voor zijn gastvrijheid en we zijn op zoek gegaan naar een bivakplek vlakbij het Limski Kanal. En niet ver daar vandaan is weer de zee waar we ons ook weer (koud) kunnen douchen – helemaal gratis dit keer...

Pieter

Foto's van Vipava en Vipavska Bela

Vipava en Vipavska Bela

Voor we half oktober naar Kroatië vertrokken hebben we in Slovenië nog 2 kleinere kimgebieden bezocht: Vipava en Vipavska Bela in Slovenië. Van andere klimmers hadden we begrepen dat deze gebieden de moeite waard waren. In de topo zag het er wel aardig uit, en omdat het niet ver van Osp lag, zijn we er heen gereden.
Omdat wij het klimmen er weinig interessant vonden en bij onszelf dachten “België is beter”, slechts een korte review en geen sterren-waardering. We hebben elk gebied maar één dag bezocht – wellicht te kort voor een goede review, maar als een gebied na 1 dag al niet meer trekt, kun je je afvragen of het de moeite wel waard is om er heen te gaan.

Vipava

Eerst hebben we Vipava bezocht, slechts 35 km ten noorden van Osp. Omdat er in Osp nauwelijks voorzieningen waren, ondanks dat het een internationaal bekend gebied is, dachten we nu ook weer in een erg klein dorp terecht te komen. Ook de topo meldde geen voorzieningen. Niets was echter minder waar! Langs een grote doorgaande weg is Vipava een groot en druk dorp. De hele dag raast het verkeer langs. Ook is er in Vipava een kazerne. De soldaten doen in de velden en bossen onder de wand  schietoefeningen. Hun geknal weerkaatst aardig tegen de verschillende wanden van het massief. Niet bepaald een rustig klimgebied. Wat wel handig is, is dat er 2 supermarkten zijn en 2 bakkers. Op de plaats waar klimmers vroeger konden parkeren, was nu ook een sportcomplex (incl. kleine klimwand) en een camping aangelegd. De camping was inmiddels gesloten, dus wij hebben gebivakkeerd op de parkeerplaats.
In Vipava vind je 260 routes verspreid over 19 massieven. De massieven liggen op het zuid-westen, op warme (zomer)dagen kun je er alleen in de ochtend klimmen, anders is het echt te warm. Je klimt er op nog redelijk scherpe kalk, en het is overwegend plaat klimmen. Je kunt er ook enkele meerdere touwlengtes doen, waarvan een aantal routes kris kras door elkaar lopen, dezelfde instap hebben of zich splitsen of juist samen komen. De routes zijn 6 tot 110 meter lang. In sector Rumena kun je ook wat overhangende routes klimmen.
Wij hebben daarom alleen sector Rumena bezocht. Wat ons op viel was dat er veel begroeiing is en de kwaliteit van het gesteente matig, waardoor er regelmatig wat uitbreekt. Ook klopte het aantal routes niet met de topo en omdat de namen niet altijd duidelijk op de wand staan, stap je makkelijk in de verkeerde route.
De behaking is modern en de standplaatsen zijn ook van een prima kwaliteit. De aanloop varieert tussen de 5 en de 30 minuten. Het merendeel van de routes ligt in het bereik tot 6a (172 routes). Klim je tussen de 6a+ en de7a+, dan vind je er nog zo'n 80 routes. Daarboven is niet veel meer te doen.

Vipavska Bela

In Vipavska Bela vind je een heel ander type rots. Hier ze je duidelijk hoe het water ooit de onderkant van het kalkmassief heeft afgesleten. Veel instaps hebben dan ook een 'boulderachtige' instap. De routes zijn er over het algemeen erg kort: een enkele route is 30 meter, maar de meeste routes zijn niet langer dan 15 meter. Er zijn in totaal 121 routes verspreid over 6 massieven. Je klimt op kalk en dolomiet met kleine pockets. De behaking is modern en de standplaatsen zijn goed, maar de behaking in het onderste deel van de route is vaak wat spannend. Als je eruit valt voor de 3e haak, maak je onvermijdelijk een grounder. Wij vonden het er wat hard gewaardeerd. Je vindt er routes tussen de 4c en de 8a. De rots ligt in het bos en dat is ideaal op warme dagen. In de middag heb je er schaduw. Vipavska Bela ligt voorbij het dorpje Vrhpolje, dat ongeveer 2 km van Vipava af ligt. Middenin het dorp is een camping waar je voor €8,- per persoon kunt overnachten.

Adressen
Camping Tura in Vipava, open van 1 mei tot 1 oktober, op loopafstand van de rots.
Camping in Vrhpolje (vlakbij Vipavska Bela), we weten niet of ze sluiten, maar in oktober zijn ze in ieder geval nog geopend, €8,- p.p.p.n.

Topo
De topo van Vipava en Vipavska Bela

Foto's
De foto's van Vipava en Vipavska Bela

Esther